Elżbieta Baranowska

Choroby przyzębia

Zachowanie dobrego stanu uzębienia przez długie lata zależy od zdrowia zębów oraz kondycji dziąseł, stanowiących ich bazę i podporę. Funkcjonuje rozpowszechnione niegdyś, z gruntu fałszywe przekonanie, że choroby przyzębia są nieuleczalne, a to druga po próchnicy, przyczyna utraty zębów.
Przyzębie jest pojęciem szerszym niż potocznie używany termin dziąsła. W jego skład wchodzą różne tkanki będące w kontakcie z szyjką zęba, oprócz dziąseł są to: * ozębna; * okostna; * kości wyrostków zębodołowych; * tzw. cement korzeniowy. Zdrowe przyzębie jest warunkiem prawidłowego utrzymania zębów w zębodołach. Choroby przyzębia obejmują wszelkie przewlekłe procesy patologiczne w jego rejonie, przede wszystkim zapalenia: * dziąseł, będące postacią powierzchowną; * przyzębia, dotyczące tkanek położonych głębiej, powszechnie zwane paradontozą (obecnie peridontopatia).

Przyczyny i objawy

Główną przyczyną problemów z dziąsłami jest niedostateczna higiena jamy ustnej. Nieusuwany, tworzący się na powierzchni zębów osad, tzw. płytka nazębna, jest coraz grubszy i po kilku dniach na skutek mineralizacji zmienia się w twardy kamień, którego nie można usunąć szczoteczką. Toksyny produkowane przez bakterie płytki zaczynają atakować dziąsła, czego skutkiem jest powstanie stanu zapalnego. Jeśli proces ten nie zostanie powstrzymany, dochodzi do niszczenia ozębnej i kości, czyli do głębokiej postaci choroby – peridontopatii. Jej podstawowym objawem jest krwawienie z dziąseł, szczególnie podczas mycia zębów, a nawet spożywania twardych pokarmów. Może też dojść do obrzęku dziąseł lub pojawienia się bólu. W bardziej zaawansowanym etapie choroby dochodzi do widocznego odsłaniania szyjek zębowych i obnażania korzeni. Oprócz dziąsła zmiany obejmują wówczas kość i więzadła przyzębia. Kość ulega powolnemu zanikowi, często powstają bardzo głębokie kieszonki przyzębne. Zalegają w nich resztki pokarmowe i bakterie, stanowiące doskonałą pożywkę do dalszego rozwoju choroby, prowadzącego do obniżania dziąseł, rozchwiania zębów oraz ich wypadania. U niektórych osób pierwszy etap choroby przebiega bez żadnych przykrych odczuć. Dziąsło nie boli, nie krwawi, ma prawidłową barwę. Jedynym niepokojącym objawem jest odsłanianie się korzeni zębów, tzw. szyjek. Z czasem stają się one bolesne, szczególnie podczas jedzenia pokarmów zimnych, gorących, kwaśnych lub słodkich.

Kto choruje?

Na peridontopatię mogą chorować wszyscy niedostatecznie dbający o higienę jamy ustnej. Obserwuje się też pewne skłonności rodzinne. Przyzębie dynamicznie reaguje na osłabienie ogólnej kondycji i odporności ustroju. Zaobserwowano szybszy rozwój chorób przyzębia u osób, cierpiących na inne dolegliwości, a także znajdujących się w stanie głębokiego stresu czy depresji. Literatura medyczna mówi nawet o przypadkach „rozchwiania się” zębów po śmierci kogoś bliskiego. Statystycznie, choroba ta częściej dotyka osoby nerwowe, ze skłonnością do izolowania się czy reagowania złością. Wieloletnie obserwacje wykazały też związek schorzeń przyzębia z występowaniem takich czynników, jak: * awitaminoza; * niedobory wapnia; * zaburzenia hormonalne; * cukrzyca; * reumatoidalne zapalenie stawów; * zaburzenia wydzielania śliny; * bruksizm, czyli nawykowe zgrzytanie zębami. Do chorób przyzębia przyczyniają się także nadmierne spożycie alkoholu oraz palenie papierosów. Czynnikami natury stomatologicznej, powodującymi choroby przyzębia bywają: * nieprawidłowo założone plomby (nawisy); * nieszczelne korony i mosty; * uciskające protezy. Choroby przyzębia w bardzo niewielkim stopniu dotyczą dzieci i młodzieży, nasilają się dopiero u osób po 35. roku życia. Badania wykazują, że różne ich postacie dotyczą około 90% populacji w Polsce, z przewagą mężczyzn. Natomiast na peridontopatię cierpi blisko 10% Polaków.

Leczenie

W fazie wstępnej koncentruje się na usunięciu podstawowej przyczyny choroby – infekcji wywołanej osadzaniem się na zębach i dziąsłach tzw. płytki nazębnej. Pacjent zostaje wdrożony do właściwej higieny jamy ustnej (prawidłowe, staranne szczotkowanie zębów, stosowanie nici dentystycznych i szczoteczki międzyzębowej). Zazwyczaj zalecane jest też przeprowadzanie w gabinecie lekarskim tzw. scalingu (usuwanie płytki nazębnej i kamienia nazębnego). Poza tym usuwa się inne czynniki podtrzymujące stan zapalny, wykonuje korekty protez, przelecza nieprawidłowe wypełnienia. Zalecane są różne płukanki o działaniu antybakteryjnym i ściągającym. W razie potrzeby stosuje się antybiotyki (doustnie lub miejscowo). W zaawansowanych stanach peridontopatii, gdy nastąpił ubytek znacznej części tkanek przyzębia, wykonuje się zabiegi chirurgiczne (przeszczepy kostne, odtwarzanie tkanek). Leczenie chirurgiczne jest trudne, żmudne, długotrwałe i kosztowne, a jego wyniki zazwyczaj nie są w pełni satysfakcjonujące. Zdaniem specjalistów ds. peridontologii interwencja chirurgiczna jest ostatecznością. W zdecydowanej większości przypadków dzięki, odpowiedniej profilaktyce, opartej na właściwej higienie jamy ustnej, można do niej nie dopuścić. W sytuacjach, gdy pojawiły się już jej pierwsze symptomy, podstawą terapii są prawidłowo wykonywane zabiegi higieniczne.

Zalecenia profilaktyczne:

regularne (co najmniej 2 razy dziennie) szczotkowanie zębów ruchami „wymiatającymi” przy użyciu miękkiej szczoteczki; możliwie częste (szczególnie po jedzeniu) płukanie ust specjalnymi płynami o działaniu antybakteryjnym i antypróchniczym; systematyczne usuwanie kamienia nazębnego (co 6 miesięcy); regularne wizyty kontrolne u stomatologa (co najmniej raz na rok).
autor: Anna Nowicka

Przeczytaj inne porady z tej kategorii

Czas słonecznego lata

Czerw 25, 2014 Inne

Gdyby nie słońce, życie na ziemi byłoby niemożliwe. Jego światło poprawia nastrój, wpływa bowiem na wydzielanie endorfin, oddziałujących pozytywnie na nasze samopoczucie, a to pozwala ...

czytaj więcej

Kolposkopia

Czerw 25, 2014 Inne

Kolposkopia jest nieinwazyjnym, bezbolesnym badaniem szyjki macicy. Wykonuje się ją w celu wykrywania stanów przednowotworowych oraz diagnostyki innych zmian układu rozrodczego (zapaleń, atrofii itd.) szyjki ...

czytaj więcej
POKAŻ